Druivenweetjes: Grenache noir

De naam grenache noir kom je niet zo vaak prominent op het vooretiket van een fles wijn tegen, maar deze blauwe druif zit wel degelijk in zeer veel wijnen. Dat komt doordat hij vaker als blend dan als monocépage in een fles belandt. Eén van de bekendste blends met grenache is de zogenaamde GSM-blend, bestaande uit het blauwe-druiven-trio grenache, syrah en mourvèdre. Deze blend vindt zijn oorsprong in de Franse wijnstreek Rhône en hier, en in de aangrenzende regio’s Languedoc-Roussillon en Provence, vind je de grootste aanplant van grenache noir. Bekende appellations waarin grenache noir gebruikt wordt voor rode wijn zijn bijvoorbeeld Côtes-du-Rhône (-Villages), Gigondas, Vacqueyras en Chateauneuf-du-Pape. Dat kunnen afhankelijk van de appellation trouwens zowel GSM-blends zijn als andere samenstellingen.

Grenache noir is een druif die in een blend body, rondeur en (zoete) fruitigheid brengt. Om die reden wordt hij in de rode wijnen uit de Spaanse wijnstreek Rioja veel gebruikt ter aanvulling op de strengere, stevigere tempranillo. In het Spaans is zijn naam trouwens garnacha tinta (of kortweg garnacha) en in het Catalaans wordt dat garnatxa (negra). In zijn eentje levert garnacha in Spanje ook prachtige wijnen op, bijvoorbeeld in de gebieden Terra Alta en Priorat.

Een andere plek waar grenache noir het goed doet als monocépage is op Sardinië, waar hij de naam cannonau draagt. Deze naam zie je nou juist wèl vaak pontificaal op het etiket, want de Sardijnen zijn zeer trots op hun Cannonau di Sardegna. Dat brengt ons bij de oorsprong van deze blauwe druif, want zowel de Sardijnen als de Spanjaarden claimen dat grenache van origine ‘hun’ druif is. Aangezien bewezen is dat garnacha / cannonau in beide landen al eeuwenlang staat aangeplant, valt voor beide claims wel wat te zeggen. De auteurs van druivenbijbel ‘Wine Grapes’ stellen op basis van onderzoek dat garnacha oorspronkelijk uit Spanje komt (om precies te zijn waarschijnlijk uit de regio Aragon), omdat de druif hier een grotere genetische variatie vertoont dan op Sardinië. Uiteraard zijn de Sardijnen het hier niet mee eens…

Grenache is een laatrijpende druif die een lang groeiseizoen nodig heeft. Hij voelt zich vooral prettig in een droog en warm klimaat. Om die reden vind je grenache noir dus vooral in de hierboven genoemde gebieden, maar daarnaast staat hij aangeplant in o.a. Australië, de VS (met name Californië), Zuid-Afrika en Kroatië. Eenmaal goed gerijpt heeft grenache noir vaak een hoog suikergehalte. Omdat bij de gisting suiker in alcohol wordt omgezet, hebben droge rode wijnen van grenache noir vaak een hoog alcoholpercentage, soms zelfs meer dan 15%. Dat hoge suikergehalte maakt grenache noir echter ook zeer geschikt voor de productie van zoete wijnen. Mooie voorbeelden hiervan zijn de dessertwijnen uit de Franse streken Banyuls en Maury.

Doordat grenache noir een relatief dunne schil heeft, hebben de wijnen van deze druif vaak een net wat lichtere, minder intense kleur en wat mildere tannines. Deze eigenschappen maken hem ook een populaire druif voor rosé, met name in de Spaanse regio Navarra en in de Franse regio’s Tavel en Provence.

Hoe wijn van grenache noir precies smaakt, hangt natuurlijk af van het land van herkomst, het type wijn en de eventuele blend. In zijn algemeen valt te zeggen dat grenache vaak veel aroma’s van (zoet) rijp fruit heeft zoals aardbeien, frambozen en kersen. Daarnaast kom je vaak kruidige aroma’s tegen zoals kaneel, peper, tabak, drop en soms ook oregano.

(oktober 2018)